मुलांचे करिअर ठरविण्यापूर्वी नवी दिल्लीची वंदना सुफिया कटोच काय म्हणतेय अवश्य वाचा…

नवी दिल्ली येथील रहिवासी वंदना सुफिया कटोच या महिलेने मुलगा आमेरचा दहावीचा निकाल जाहीर झाल्यानंतर ६ मे २०१९ रोजी फेसबुकवर पोस्ट शेअर केली होती. या पोस्टमध्ये वंदनाने म्हटले होते, ‘माझ्या मुलाने दहावी बोर्डाच्या परीक्षेत ६० टक्के मार्क मिळविल्याचा अभिमान वाटतोय. होय, नव्वद टक्के नसले तरी त्याने काहीही फरक पडत नाही. कारण, तुला झगडताना मी पाहिलंय. कित्येक विषयांमध्ये अभ्यासात तुला खूप अडचणी आल्या. एका क्षणी तू माघार घ्यायचंही ठरवलं होतंस. पण शेवटच्या दीड ते दोन महिन्यांत तू अथक परिश्रम घेतलेस. तुला सलाम आहे आमेर… तुला आणि तुझ्यासारख्या अनेकांना जे मासे आहेत, पण त्यांचं मूल्यांकन त्यांच्या झाडावर चढण्याच्या क्षमतेवरून केलं जातं.’ वंदना सुफिया कटोच यांच्या पोस्टची प्रिंट, इलेक्ट्रॉनिक आणि वेब पोर्टलसारख्या राष्ट्रीय माध्यमांनी दखल घेतली. आतापर्यंत १९ हजार लाईक, अडीच हजार कमेंट तर साडेआठ हजार लोकांनी ही पोस्ट शेअर केली. त्यावर हजारो पालकांनी समर्थनार्थ प्रतिक्रियाही व्यक्त केल्या आहेत.

आज २२ दिवसांनी या पोस्टची आठवण येण्याचं प्रमुख कारण म्हणजे नुकताच महाराष्ट्र बोर्डातर्फे घेण्यात आलेल्या बारावीचा निकाल लागलाय. यामध्ये काही ९५ टक्यांहून अधिक गुण घेऊन उत्तीर्ण झाले असतील, तर काही ८५, ७५, ६०…काहीजण अगदी काठावरही असू शकतात. इतकेच नव्हे, तर अनुत्तीर्ण झालेल्या विद्यार्थ्यांचा आकडा अंदाजे दोन लाखांच्या घरात आहे. जे विशेष प्रावीण्यासह उत्तीर्ण झाले त्यांचे फोटो व मुलाखती वृत्तपत्र, टीव्हीवर झळकतील. ज्यांना अपेक्षेपेक्षा कमी गुणांनी उत्तीर्ण झाले त्यांच्याकडे कदाचित स्माशनशांतता असेल. जे नापास झाले त्यांचे तर विचारूच नका! वंदना यांनी म्हटल्याप्रमाणे प्रत्येकाचं कौशल्य हे वेगळं असू शकतं. मग या विद्यार्थ्यांची क्षमता फक्त झाडावर चढण्यावरून कशी ठरवली जाते?

होय, वंदना सुफिया कटोचने सोशल मीडियावर शेअर केलेल्या पोस्टशी मीही पूर्णपणे सहमत आहे. दहावी किंवा बारावीच्या टक्केवारीच्या आधारे पालकांनी मुलांचे भविष्य ठरविणे अत्यंत घातक ठरू शकते. पालक या नात्याने पाल्याच्या करिअरचा विचार करताना त्याचेही मत, आवडनिवड आणि कल लक्षात घ्यायला हवा. आजकाल एखाद्या क्षेत्राला आलेल्या प्रतिष्ठेमुळे आपल्या मुलाने अथवा मुलीनेही त्याच क्षेत्रात करिअर करावं असं बंधन पालक पाल्यांवर घालताहेत. स्वतःची प्रतिष्ठा पाल्यांच्या माध्यमातून वाढविण्यासाठी अमुक हेच शिक्षण घेण्याबाबतचा आग्रह त्यांना केला जात आहे. त्यामध्ये प्रामुख्याने वैद्यकीय आणि अभियांत्रिकी क्षेत्राचा उल्लेख करावा लागेल. बहुतांश विद्यार्थी इच्छा नसतानादेखील केवळ पालकांच्या हट्टापायी या क्षेत्राकडे वळताना दिसताहेत. अप्रत्यक्षरीत्या देशाच्या विकासात आपण खोडा घालतोय, असे मानायला हरकत नाही. असंख्य करिअरची क्षेत्रे खुली आहेत. त्याचबरोबर दहावी-बारावीचा निकाल म्हणजे आयुष्यातील शिक्षणाचा शेवट नव्हे, हे लक्षात ठेवावे.